In december 2012 verscheen van de hand van Tom Verwaijen het eerste deel van Joods Gouda. Dat had als ondertitel Een Joodse geschiedenis vanaf 1737 tot omstreeks 1850. In 2016 verscheen het vervolg over de honderd jaar daarna.
Verwaijen gaat in deel II wederom in op de verschillende facetten van het Joodse leven in Gouda. De Israëlitische Gemeente en de synagoge, het onderwijs, de gemeentelijke zorg en de jeugdfarm Catharinahoeve, opleidingsinstituut voor Palestina-pioniers. Daarna volgt onvermijdelijk de Goudse geschiedenis van de jaren ’30 van de vorige eeuw en de oorlogsjaren.
Door het boek bladerend valt direct de grote hoeveelheid foto's op van Joodse Gouwenaren. De auteur heeft veel moeite gedaan om van zoveel mogelijk vooroorlogse Joodse inwoners van Gouda een foto te vinden. Dat maakt dat het grootste deel van het boek, de beschrijving van de lotgevallen van de leden van de afzonderlijke Goudse families, gaat leven. Met de vele advertenties, afbeeldingen van grafstenen en originele documenten, maakt dat Joods Gouda II tot een rijk geïllustreerd boek.
In ruim tweehonderd pagina's komen, in alfabetische volgorde, de families die in Gouda hebben gewoond aan bod. Verhalend beschreven, maar toch met veel genealogische informatie. De beschrijvingen van de families zijn heel uitvoerig. Nazaten van sommige families, zoals Cats en Sanders, woonden al sinds de achttiende eeuw in Gouda. Anderen, zoals Kahn en Schenkolewski, hebben slechts een paar jaar in Gouda gewoond. De Cats-en, als oer-Goudse familie, beslaan daarom dertig pagina's, tegen het gezin Kahn anderhalve pagina. Maar ook als een gezin maar kort in Gouda heeft gewoond, heeft de auteur alle moeite gedaan om over die familie zoveel mogelijk informatie boven water te krijgen. Van een paar Joodse Gouwenaren zijn in bijlagen aan het eind van het boek boedelinventarissen opgenomen. Waaruit bijvoorbeeld precies blijkt hoeveel textiel Jacob Samuel Kijser in huis had liggen.
Joods Gouda II is een mooi boek geworden. Samen met het eerste deel is dit een zeer volledig overzicht van ruim twee eeuwen geschiedenis van Joden in een Hollandse stad in de mediene. Compliment voor Tom Verwaijen dat hij met deze twee fraaie boeken de oude Joodse Gouwenaren een gezicht heeft gegeven.
Tom Verwaijen, Joods Gouda II. De laatste 100 jaar Joods leven vanaf ca. 1850.
Eigen beheer, Engelen 2016, 375 pagina's. ISBN 978-94-62-28758-7.
Prijs € 24,90, rekening NL78INGB0686034511 t.n.v. de auteur o.v.v. Joods Gouda II.
