Midden-Oostenpolitiek uit 1001 nacht

Gastcolumnist

vrijdag 10 maart 2017

Zvi Markuszower (1946) is thans woonachtig in Israël. Hij studeerde Economie aan de Universiteit van Amsterdam, en deed een MBA Insead. Zvi Markuszower is ondernemer en zat in de besturen van een aantal organisaties en stichtingen.

Wanneer we vandaag de Israëlische politiek beoordelen, kijken we altijd met één oog naar de wereld. Wat zegt de wereld ervan, wat denken de grootmachten? We moeten met een dergelijke houding nooit de eigen belangen uit het oog verliezen. Een waar gebeurd verhaal uit 1955 illustreert dit op treffende wijze. We kunnen er veel van leren.

In dat jaar was Dwight Eisenhower president van de Verenigde Staten en zijn minister van Buitenlandse Zaken was Foster Dulles. Beide heren stonden niet bekend als "lovers of Zion". Deze beide heren wilden, samen met de Engelsen, de problemen tussen Israël en de Arabieren oplossen. De Engelse premier in die periode was Anthony Eden, die ook al niet zo een minnaar van Israël was.

De wens deze problemen op te lossen, was gebaseerd op twee uitgangspunten: de olietoevoer naar het westen zeker stellen en de invloed van de Sovjet-Unie beteugelen. Om een oplossing te realiseren wilde men gebruikmaken van de invloed in de Arabische wereld van de president van Egypte, Nasser.

Nasser legde twee eisen op tafel: terugkeer van die Arabieren die waren gevlucht uit Israël, en overdracht door Israël van een groot deel van de Negev aan Egypte. Deze laatste eis teneinde territoriale eenheid te bereiken tussen Jordanië en Egypte. Daar zag het drietal Eisenhower, Dulles en Eden wel iets in.

Dit gezamenlijke plan van de Amerikanen en de Engelsen werd "project Alpha" genoemd. De belangen van de jonge staat Israël waren in hun belevingswereld totaal niet aan de orde.

Moshe Sharett, de toenmalige premier, die onder grote druk stond van deze heren, was onder zekere condities wel bereid tot een compromis. Moshe Dayan, de toenmalige opperbevelhebber van het Israëlische leger hoorde van het catastrofale plan. Hij lichtte David Ben-Goerion in, die toen al met pensioen was. Beiden hadden onoverkomelijke bezwaren tegen deze ideeën. Ben-Goerion spoedde zich naar het regeringscentrum in Jeroesjalajim en nam daar de facto de macht over.

Het idee om de Negev op te geven werd door Ben-Goerion resoluut van de hand gewezen. De geallieerden uit de Tweede Wereldoorlog hadden er geen enkel probleem mee de jonge staat Israël de nek om te draaien. Engeland had al vóór de oorlog en ook daarna alles in het werk gesteld om de stichting van de staat Israël te voorkomen. Engeland, het in elkaar geplofte wereldrijk, kon en wilde zich niet aan de nieuwe wereldorde aanpassen.

Zoals in elk land wordt ook in Engeland de vertrouwelijkheid van geheime regeringsdocumenten na een bepaalde periode opgeheven. Recentelijk is in dit kader een document vrij gegeven van 2 augustus 1955. Toen plan Alpha dus niet kon worden gerealiseerd, gingen de Amerikanen en de Engelsen over tot, laten we het maar project Beta noemen. De beide regeringsleiders Eisenhower en Eden waren behoorlijk geagiteerd dat de jonge staat niet was ingegaan op hun eisen en zij besloten de jonge staat eens een lesje te leren. Engeland kreeg de ‘eer’ dit klusje voor te bereiden en uit te voeren.

Het eerdergenoemde document werd opgesteld door de luchtmacht generaal van het Engelse leger in het Midden-Oosten. Het is een document dat in detail een aanvalsplan beschrijft van de Engelse luchtmacht op Israël. Een oorlog van Engeland tegen Israël, imagine!

De bedoeling was dat de Engelse luchtmacht binnen drie dagen de Israëlische luchtmacht zou vernietigen en steun zou verlenen aan Engelse grondtroepen die opereerden op Israëlisch grondgebied. De luchtmacht generaal meldt in zijn brief dat “er absoluut geen schade mag worden toegebracht aan de zogenoemde ‘heilige plaatsen’, maar burgerslachtoffers zijn natuurlijk onvermijdelijk bij dergelijke acties.” Een lijst met doelen verspreid over heel het Israëlische grondgebied, met exacte coördinaten, is bij dit document gevoegd, teneinde de bombardementen efficiënt te laten verlopen.

Dit hele ongelooflijke verhaal, tien jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog en zeven jaar na de oprichting van de staat Israël! Uiteindelijk is dit, laten we maar zeggen waanzinnige plan niet ten uitvoer gebracht. De wereld van de politiek is af en toe nog vreemder dan we zelfs in onze fantasie kunnen bedenken.

Anderhalf jaar later gaan Engeland, met Anthony Eden als premier, (samen met Frankrijk) en Israël, met David Ben-Goerion als premier, de Suez-campagne aan tegen Nassers Egypte.

Het kan verkeren!

Reageren op dit item is niet meer mogelijk.

Columns 2023

Columns 2021

Columns 2020

Columns 2019

Columns 2018

Columns 2017

Columns 2016

Columns 2015

Columns 2014

Columns 2013